Dọc theo tuyến đường cao tốc Jinan - Weifang ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, một hệ thống điện mặt trời công suất 68 MW hiện sản xuất 68 GWh mỗi năm, gấp hơn 4 lần mức tiêu thụ điện của tuyến đường này. Tuyến đường cao tốc này được coi là tuyến đường không phát thải carbon đầu tiên của Trung Quốc.

Các dự án điện mặt trời trên đường cao tốc đã mở rộng từ mái nhà khu vực dịch vụ sang mái dốc, dải phân cách và lối dẫn vào đường hầm. Đến cuối năm 2024, công suất lắp đặt đạt 1,7 GW, chiếm 76% tổng lượng điện tái tạo phân tán trong lĩnh vực giao thông vận tải. 17 tỉnh đã bắt đầu phát triển các khu vực dịch vụ gần như không phát thải carbon.

Theo ước tính của Viện hàn lâm khoa học giao thông vận tải Trung Quốc, tiềm năng điện mặt trời trên các tuyến đường bộ là 943,7 GW, trong đó hơn 60% có thể lắp đặt trên đường cao tốc. Việc phát triển đầy đủ có thể tạo ra điện năng gấp hơn 3 lần nhu cầu điện hằng năm hệ thống đường cao tốc quốc gia.

Công ty Shandong Hi-Speed ​​Group đã lắp đặt 668 MW điện mặt trời trên đường cao tốc và có kế hoạch vượt quá 1 GW vào cuối năm 2025, nâng tỉ lệ tự cung cấp điện sạch trên toàn bộ các tuyến đường cao tốc của Sơn Đông lên 40%. Các tỉnh khác cũng đang triển khai. Tỉnh Hồ Nam đã bổ sung 8,2 MW vào năm 2024. Tỉnh Sơn Tây đặt mục tiêu đạt 278,7 MW vào năm 2025.

Tuy vậy, lĩnh vực này đang gặp phải một số thách thức về kỹ thuật và quy định. Điều kiện đường cao tốc khắc nghiệt làm tăng tốc độ xuống cấp của tấm pin từ 2% đến 3% mỗi năm, có khả năng làm giảm hiệu suất xuống 85% sau 5 năm. Việc kiểm tra đường cao tốc miền núi thường phải tuần tra thủ công, làm tăng chi phí bảo trì lên 30%, kết nối lưới điện nông thôn vẫn hạn chế do chậm mở rộng trạm biến áp.

Các nhà phân tích trong ngành cho biết, điện mặt trời trên đường cao tốc đang chuyển dịch từ tăng trưởng do chính sách dẫn dắt sang tăng trưởng do thị trường thúc đẩy. Sự phát triển trong tương lai sẽ tập trung vào các tấm pin linh hoạt, tích hợp năng lượng giữa xe và đường, cũng như các mô hình kinh doanh nhà máy điện ảo và tín dụng carbon.

Dự báo cho thấy, việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời hằng năm trên đường cao tốc ở Trung Quốc, có thể vượt quá 20 GW trong vòng 5 năm, tạo ra thị trường điện mặt trời liên kết giao thông lớn nhất thế giới. Điện mặt trời trên đường cao tốc sẽ đóng vai trò ngày càng tăng trong quá trình khử carbon giao thông và an ninh năng lượng.